Historia szkoły

Historia międzyborskiej Badurówki

Międzybórz to niewielkie miasto, którego dzieje związane są z położeniem na pograniczu Śląska i Wielkopolski. Z tego powodu bogata i burzliwa była historia miasta. Był to obszar wpływów, rywalizacji i konfliktów między sąsiadującymi państwami. Przez cały czas ścierały się tu wpływy polskie i niemieckie. Ziemie te szczególnie poddane były germanizacji i wynarodowieniu ludności polskiej. Z Międzyborzem związane są postaci pastorów ewangelickich Roberta Fiedlera i Jerzego Badury. Byli to duchowni, którzy nie tylko dbali o zachowanie i rozwój polskości na tej ziemi, ale potrafili utrzymać zgodę między Polakami i Niemcami tu mieszkającymi.

Po pierwszej wojnie światowej na mocy Traktatu Wersalskiego większa część okolicznych wsi została przyłączona do Polski, natomiast miasto Międzybórz włączono do Niemiec.

22. stycznia 1945 roku wojska radzieckie i żołnierze polscy wyzwolili Międzybórz. Wraz z cofającymi się wojskami do Międzyborza przybyli pierwsi osadnicy. Pochodzili oni z centralnej Polski, Kresów Wschodnich, jak również repatrianci niemieccy, którzy po przejściu frontu powrócili do swoich domostw.

Już w maju 1945 roku inspektor szkolny Kazimierz Piórek zajął się organizacją szkolnictwa na terenie byłego powiatu sycowskiego, w którego granicach leżał Międzybórz. Inspektor zatrudnił kadrę pedagogiczną i mimo braku budynku szkolnego już 6. września 1945 roku rozpoczęto w Międzyborzu nowy rok szkolny. Jeszcze przed wojną wybudowano w Międzyborzu piękny trzypiętrowy budynek szkoły ewangelickiej. W budynku tym w czasie wojny, po usunięciu sprzętu szkolnego i pomocy naukowych, mieścił się niemiecki szpital wojskowy. Na zakończenie wojny budynek został podpalony przez wycofujące się wojska niemieckie. Część budynku uległa całkowitemu spaleniu, a w części zniszczone zostały urządzenia grzewcze, instalacja wodna, drzwi, okna oraz podłogi. Zajęcia lekcyjne odbywały się tymczasowo w budynku poniemieckiego sądu (dzisiaj w tym miejscu mieści się siedziba władz samorządowych). Pierwszym kierownikiem szkoły został Piotr Kabza, który ze swoją żoną Heleną i nauczycielką Marią Skowrońską przystąpili do pracy z sześćdziesięciorgiem pięciorgiem uczniów w trzech oddziałach. Już 26. listopada 1945 roku obowiązki kierownika szkoły przejął Stefan Gładysz. Warunki pracy były bardzo trudne. Znaczna część dzieci nie była przygotowana do podjęcia nauki. W klasach były bardzo duże różnice poziomu intelektualnego i wieku między uczniami. Dzieci nie miały zeszytów, podręczników. W szkole brakowało podstawowego sprzętu i pomocy naukowych. Mimo tych trudności 28. czerwca 1946 roku 141 uczniów otrzymało promocję do klasy programowo wyższej.

W grudniu 1945 roku podjęto decyzję o odbudowie szkoły, a wiosną następnego roku przystąpiono do prac budowlanych.
8. września 1946 roku ksiądz dziekan Stanisław Sadowski poświęcił budynek szkolny odbudowany ogromnym nakładem miejscowej społeczności.

Lata 1947 ? 1961 to czas wzmożonego rozwoju szkoły, zarówno bazowego, jak i osobowego (uczniowie i kadra nauczycielska). W 1947 roku działa już pełna szkoła siedmioklasowa. W 1948 roku w skład obwodu szkolnego, oprócz miasta Międzybórz, weszły okoliczne wsie: Klonów, Ose, Granów. Do klas starszych w tym okresie uczęszczali uczniowie z Kraszowa, Niwek Kraszowskich i Niwek Książęcych (do klasy piątej), a także z Bukowiny (do klasy siódmej). W 1951 roku władze oświatowe wydały orzeczenie o zatwierdzeniu szkoły jako jednostki oświatowej i w skład obwodu szkolnego weszły miejscowości: Międzybórz, Granów, Górzyca, Zielonka, Ose, Winnica. Bardzo liczne były wówczas oddziały klasowe, niektóre miały po 40 i więcej uczniów. Stało się to przyczyną powstania szkół niepełnych (klasy I-IV) w Klonowie i Ose. Wraz ze wzrostem liczby uczniów zaistniała potrzeba rozbudowy obiektu szkolnego i budowy sali gimnastycznej.

We wrześniu 1960 roku zakończono budowę sali gimnastycznej, którą rozpoczęto w 1958 roku. Tym samym baza i warunki pracy dydaktyczno-wychowawczej znacznie się poprawiły. W kolejnych latach remontowano i modernizowano budynek, funkcjonowała świetlica, biblioteka i półinternat.

W roku 1966 przeprowadzane były kolejne modernizacje i prace remontowe. Urządzono kuchnię, powstała pracownia zajęć praktyczno-technicznych dla dziewcząt, zmodernizowano sanitariaty i centralne ogrzewanie, wymieniono oświetlenie w pomieszczeniach lekcyjnych. Poddasze szkoły zaadaptowano na bibliotekę, świetlicę przekształcono na półinternat dla pięćdziesięciorga uczniów. Zagospodarowano i uporządkowano otoczenie szkoły, urządzono boiska do gier zespołowych oraz bieżnię i skocznię. Teren szkoły został ogrodzony.

Lata 1962-1971 to czas ośmioklasowej szkoły podstawowej. We wrześniu 1972 roku Szkoła Podstawowa w Międzyborzu zyskała status Zbiorczej Szkoły Gminnej ? jednej z dwunastu w Polsce. Stanowisko gminnego dyrektora szkół objął Wacław Sutulik, który na swoich zastępców powołał Urszulę Wasilkowską i Mirosława Enskajta. Był to niemalże złoty wiek międzyborskiej podstawówki, m.in. wprowadzono eksperyment pedagogiczny, polegający na utworzeniu klasy przedszkolnej i klasy uzawodowionej o profilu rolniczym. Zakupiono mikrobus Nysa, obniżono stopień organizacji szkół w Kraszowie i w Niwkach Książęcych, zlikwidowano punkty filialne w Osach i Klonowie. W klasach I-IV zaczęły działać zespoły kompensacyjno-wyrównawcze. Akademia Medyczna we Wrocławiu objęła opieką lekarską wszystkich uczniów, którzy zostali poddani kompleksowym badaniom lekarskim.

Wraz ze zmianą administracyjną kraju nastąpił okres pewnego zastoju. Międzybórz wszedł wtedy w skład województwa kaliskiego (1975 rok). Byliśmy nowi i dotacje finansowe skończyły się. Wszystkie środki finansowe scedowano na województwo. Wiele podjętych działań w zakresie wdrażania eksperymentu nie zostało zakończonych. Upadły niezwykle wartościowe inicjatywy, m.in. badania naukowe prowadzone przez Akademię Medyczną we Wrocławiu, współpraca z Telewizją i Polskim Radiem we Wrocławiu.

Od 1. września 1976 roku dyrektor szkoły Wacław Sutulik powołał na stanowisko zastępcy dyrektora Stanisława Kuliga, natomiast 1. października 1977 roku drugim zastępcą został Gerhard Sacher.

Po likwidacji zbiorczych szkół gminnych we wrześniu 1984 roku zostały utworzone Inspektoraty Oświaty i Wychowania, a szkoła otrzymała miano Szkoły Podstawowej. Pierwszym inspektorem został Wacław Sutulik, dyrektorem ? Stanisław Kulig, a jego zastępcą Wiesława Zawadzka. Stanisław Kulig dyrektorował do 1992 roku. Schedę po nim przejął Czesław Berus, który był dyrektorem szkoły w Międzyborzu do chwili odejścia na emeryturę, czyli do końca roku szkolnego 2016/2017. Zastępcą dyrektora Czesława Berusa do roku 1998 była Wiesława Zawadzka, a następnie Mirosława Ludwiczak.

Od września 1984 roku nauka w szkole odbywała się na dwie zmiany. Było to spowodowane dużą liczbą uczniów ? 21 oddziałów klasowych, a 12 sal lekcyjnych. Zajęcia trwały do godziny 19:00. Ta sytuacja spowodowała, iż zaczęto wywozić dzieci z młodszych klas autobusem szkolnym na zajęcia lekcyjne do Niwek Książęcych (3 oddziały) i do Klonowa (2 oddziały).

Rozbudowa szkoły stała się głównym priorytetem władz lokalnych i oświatowych. W roku 1985 zawiązał się Komitet Rozbudowy Szkoły, którego przewodniczącym został Jan Ciupek. We wrześniu 1986 roku przystąpiono do rozbudowy obiektu szkolnego. Mimo trudnej sytuacji finansowej budowa trwała niedługo, bo cztery lata.

W trakcie trwających prac budowlanych dyrekcja Szkoły Podstawowej w Międzyborzu skierowała do Kuratorium Oświaty i Wychowania w Kaliszu pismo z datą 1. września 1988 roku, podpisane przez ówczesnego Inspektora Oświaty i Wychowania Wacława Sutulika, dyrektora szkoły Stanisława Kuliga, przewodniczącego Samorządu Uczniowskiego Tomasza Fussa i przewodniczącą Komitetu Rodzicielskiego ? panią Ewelinę Gaber z prośbą o nadanie szkole imienia Jerzego Badury, bojownika o polskość Międzyborza i okolic pod zaborem pruskim i zezwolenie na posiadanie sztandaru przez szkołę. Rozpoczęła się ?walka? na słowa i argumenty, by szkole patronował ewangelicki pastor. Transformacja w kraju i duch budzącej się demokracji sprawiły, że wreszcie szkoła otrzymała jego imię.

Dzień 12. czerwca 1990 roku to kamień milowy w dziejach międzyborskiej podstawówki. Do użytku oddano nowe przestronne skrzydło szkoły wraz z czternastoma salami lekcyjnymi, dużą salą gimnastyczną z rozbudowanym zapleczem, trzonem kuchennym, gabinetem lekarskim i pokojami nauczycielskimi. Po raz pierwszy od wielu lat uczniowie kończyli zajęcia o godzinie 14:00. W tymże dniu szkole nadano imię Jerzego Badury, pastora ewangelickiego, obrońcy języka polskiego, człowieka zasłużonego dla naszej ziemi. Nie był to czas sprzyjający ludziom kierującym się innymi ideami i wartościami. Młoda demokracja w naszym kraju zaczynała dopiero krzepnąć. W wyborze imienia patrona szkoły duże zasługi miał prezes Towarzystwa Miłośników Międzyborza ? Edmund Bachliński.

Wyrazem zmian zachodzących w kraju był powrót od 1. września 1990 roku nauki religii do szkoły. Po osiemnastu latach nadania szkole imienia ewangelickiego pastora Jerzego Badury szkoła 12. czerwca 2008 roku otrzymała sztandar z wizerunkiem patrona, który stał się arką przymierza między przeszłością a współczesnością, stanowił znak przynależności do małej i dużej ojczyzny wszystkich uczniów, ich rodziców, nauczycieli i pracowników szkoły.

2. marca 1999 roku Rada Miejska w Międzyborzu, zgodnie z przyjętą przez Sejm RP w 1998 roku reformą systemu oświaty, powołała do życia Gimnazjum Samorządowe w Międzyborzu. Na dyrektora szkoły mianowano Franciszka Fąkę ? dotychczasowego dyrektora Szkoły Podstawowej w Kraszowie. Organ prowadzący ustanowił starą część Szkoły Podstawowej siedzibą nowopowstałego gimnazjum, natomiast Szkoła Podstawowa mieściła się od tej pory w dobudowanym wcześniej skrzydle.  Dyrektor Franciszek Fąka zajął się kompletowaniem kadry i organizacją pierwszego roku pracy.  1. września 1999 roku uczniowie z terenu gminy, którzy ukończyli klasę szóstą, rozpoczęli naukę w Gimnazjum Samorządowym w Międzyborzu. Szkoła Podstawowa im. Jerzego Badury prowadzona przez dyrektora Czesława Berusa tego samego dnia rozpoczęła pracę bez klas siódmych. W gimnazjum w pierwszym roku istniały tylko cztery oddziały, nie było trudności lokalowych. Pojawiły się jednak problemy innego typu, szkoła wymagała generalnego remontu. Dzięki operatywności dyrektora szkoły prace remontowe w gimnazjum rozpoczęły się już w czerwcu 2000 roku. W pierwszej kolejności odnowiono trzy sale lekcyjne na trzecim piętrze. W 2002 roku oddano do użytku pierwszą pracownię informatyczną, wcześniej uczniowie korzystali z pracowni Szkoły Podstawowej. Prace remontowe odbywały się nawet w roku szkolnym, by jak najszybciej stworzyć uczniom i nauczycielom godne warunki do nauki i pracy. W 2005 roku rozpoczęto budowę nowych pomieszczeń ? sali językowej, biblioteki i siłowni. Na przestrzeni dziesięciu lat prawie wszystkie pomieszczenia szkolne zostały odnowione, estetycznie urządzone i świetnie wyposażono klasy. W każdej klasie znajdował się komputer i rzutnik multimedialny.

17. maja 2005 roku na uroczystej XXX Sesji Rady Miasta i Gminy Międzybórz Gimnazjum Samorządowe otrzymało Sztandar i nadano mu imię Polskich Noblistów. W czasie uroczystości dyrektor szkoły, Franciszek Fąka stwierdził: ?Szukaliśmy patrona, który w okresie panującego chaosu wartości, wyznaczyłby młodzieży cele nawiązujące do tradycji patriotyczno-historycznej naszego narodu (?). Nadanie sztandaru szkole jest próbą odbudowania zanikającego szacunku dla symboli narodowych?.

Kolejne lata w gimnazjum to czas ciągłych zmian. Przybywa uczniów, zatrudniani są nowi nauczyciele, modernizowane są poszczególne pracownie, zmienia się wyposażenie klas na miarę XXI wieku. Zaczyna brakować sal lekcyjnych. Decyzją władz samorządowych kilka pomieszczeń Szkoły Podstawowej przejmuje Gimnazjum i tym samym ciasno zrobiło się w podstawówce.

Rok szkolny 2016/2017 był rokiem szczególnym dla uczniów i pracowników Szkoły Podstawowej im. Jerzego Badury. W dniu zakończenia roku szkolnego pożegnano dyrektora szkoły Czesława Berusa i wicedyrektor Mirosławę Ludwiczak. Oboje odeszli na emeryturę.

Rok szkolny 2017/2018 to okres reform oświatowych. Wprowadzono ośmioklasową szkołę podstawową. Przez dwa lata naukę prowadzono w szkole podstawowej z wygasającymi oddziałami gimnazjalnymi. 

Od 1. września 2017 roku dyrektorem Szkoły Podstawowej i Gimnazjum był Franciszek Fąka, a jego zastępcami zostały panie: Iwona Strzelecka i Mieczysława Czapka. Szkoła Podstawowa w Kraszowie stała się filią Szkoły Podstawowej im. Jerzego Badury w Międzyborzu. W czerwcu 2019 roku kończą szkołę ostatnie klasy gimnazjalne i jednocześnie kończy się era gimnazjów. We wrześniu tego samego roku mamy już tylko ośmioklasową szkołę podstawową. Jest to 6 oddziałów klas I-III i 12 oddziałów klas IV-VIII. Pod sterami dyrektora Franciszka Fąki wszyscy uczniowie, ich rodzice, nauczyciele, pracownicy administracji i obsługi pracujący w szkole tworzą dalszy ciąg historii tej szkoły.

---